İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nedir?
İhaleye fesat karıştırma suçu, kamu yatırımları için devlet tarafından çıkılan kiralama, kiraya verme, alım-satım ve yapım işlerindeki ihalelere hileli hakeretler, gizliliği ihlal etme, anlaşmalar yapma, cebir ve tehdit kullanarak veya hukuka aykırı diğer davranışlar sergilenerek ihalenin usulüne uygun yapılmasının veya sonuçlanmasının engellenmesidir.
İhaleye fesat karıştırma suçu, 5237 sayılının kanunun “Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir.
“Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Unsurları
İhaleye fesat karıştırma suçu, seçimlik ve bağlı hareketli bir suçtur. Bundan dolayı, ihale süreçlerindeki her usule veya hukuka aykırı davranış ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturmaz. Aşağıda belirttiğimiz TCK md.235’te tanzim edilen seçimlik ve bağlı hareketlerden biri işlenirse suç meydana gelmiş olur.
Hileli Davranışlarla İhaleye Fesat Karıştırma
TCK md. 235/a bendindeki düzenlemeye göre, “hileli davranışlarla” sergilenen aşağıdaki fiiller ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturur.
- İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.
- İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak.
- Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak.
- Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.
Tekliflerle İlgili Gizli Bilgilere Başkalarının Ulaşmasını Sağlamak
Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinin b fıkrasına göre tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak ihaleye fesat karıştırma olarak kabul edilir.
İhaleye veya İhale Sürecindeki İşlemlere Katılımı Engellemek
Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinin c fıkrasında düzenlemiştir. Bu maddeye göre;
Cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturur.
İhale Şartlarını veya Fiyatı Etkilemek İçin Anlaşma Yapma
Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinin d fıkrasında düzenlemiştir. Bu maddeye göre;
İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları ihaleye fesat karıştırma suçunu meydana getirir.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Cezası
İhaleye fesat karıştırma suçu 3 farklı durumda 3 farklı cezayı gerektirecek şekilde tanzim edilmiştir. Bu durumlar ve bunlara ilişkin cezalar aşağıdaki gibidir.
1-İhaleye fesat karıştırma suçunun ana cezası:
Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK md.235/1)
2-İhaleye fesat karıştırma suçu cebir ve tehdit tatbik edilmek suretiyle işlenmişse:
İhaleye fesat karıştırma suçunun temel ceza alt sınırı 5 yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya karar verilir.
3-Aşağıda belirtilen hallerde kamu kurumu veya kuruluşuna herhangi bir zarar gelmemişse:
- Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.
- Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.
fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Cezanın Ertelenmesi
Cezanın ertelenmesinde kamu kurumunun aleyhine bir zarar oluşmaması durumu ve bu durum dışında kalan tüm haller için iki ayrı hüküm sözkonusudur.
- TCK md. 235/3-b maddesine göre kamu kurumu veya kuruluşları aleyhine bir zarar doğmadığı takdirde, sanık hakkında verilen hapis cezasının ertelenmesi olabilir.
- TCK md. 235/3-b hükmü dışında kalan diğer tüm ihaleye fesat karıştırma fiilleri sebebiyle verilen hapis cezalarının ertelenmesi mümkün değildir.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Adli Para Cezasına Çevirme
Suçu adli para cezasına çevirme durumu da suçu ertelemede olduğu gibi iki duruma göre değişir niteliktedir.
- TCK md. 235/3-b maddesine göre kamu kurumu veya kuruluşları aleyhine bir zarar doğmadığı takdirde verilen hapis cezası miktarı itibariyle adli para cezasına çevrilebilir.
- TCK md. 235/3-b hükmü dışında kalan diğer tüm ihaleye fesat karıştırma fiillerinden dolayı verilen hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.
HAGB
Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması da diğer durumlarda olduğu gibi ikiye ayrılır.
- TCK md. 235/3-b maddesi gereği kamu kurumu veya kuruluşları aleyhine bir zarar doğmadığı takdirde, sanık hakkında verilen hapis cezası miktarı itibariyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
- TCK md. 235/3-b hükmü dışındaki diğer tüm ihaleye fesat karıştırma fiilleri nedeniyle verilen hapis cezaları hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkün değildir.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Zamanaşımı
İhaleye fesat karıştırma suçu için dava zamanaşımı süresi onbeş yıldır.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Şikayet
İhaleye fesat karıştırma suçu takibi şikayete bağlı suçlar kategorisindeki suçlardan değildir. Bundan ötürü, suçun takibi için herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Suç, dava zamanaşımı süresine uyulması koşuluyla her zaman soruşturma ve kovuşturma konusu yapılabilir.
İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Görevli Mahkeme
İhaleye fesat karıştırma suçu ile ilgili yargılama yapma görevi asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilmektedir.