Konut dokunulmazlığının ihlali suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.116’da düzenleme altına alınmıştır. Konut dokunulmazlığının ihlali suçu; bir kişinin konutuna, iş yerine ya da konutunun veya işyerinin eklentilerine “rızaya aykırı şekilde girme” yahut “rıza ile girilen yerden çıkmama” eylemleriyle kişi özgürlüğüne karşı işlenen bir suçtur. İşbu suç, TCK m.116’da Hürriyete Karşı Suçlar kapsamında düzenleme alanı bulmuştur. Bu suç düzenlemesi ile, kişilerin konutlarında veya iş yerlerinde sükun ve huzur içinde yaşama hürriyetinin korunması amaçlanmıştır.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunun Cezası
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun TCK m.116/1’de düzenlenen hali, aşağıda ifade edildiği üzere iki farklı şekilde işlenebilir:
- Kişinin rızası olmadan konutuna girilmesi.
- Kişinin rızası kapsamında konuta girilmesi ve fakat rızaya aykırı şekilde çıkılmaması.
Kişi, konut dokunulmazlığı suçunu işlediği takdirde, TCK m.116/1 hükmü uyarınca, hakkında 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Suçun gece vakti işlenmesi ya da cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde, faile hükmedilecek cezanın alt sınırı 1 yıl, üst sınırı ise 3 yıldır. Bu husus, TCK m.116/4 le hüküm altına alınmıştır. Oldukça ağır yaptırım düzenlenen işbu suçu konu alan ceza yargılamalarında deneyim sahibi bir ceza avukatından yardım almak, en doğru yaklaşım olacaktır.
İşyeri Dokunulmazlığının İhlali Suçunun Cezası
İzinsiz girilmesi yasak olan bir iş yerine rızaya aykırı şekilde girilmesi ya da girildikten sonra rızaya aykırı şekilde iş yerinden çıkılmaması halinde işyeri dokunulmazlığının ihlali suçu işlenir. İşyeri dokunulmazlığını ihlal eden kişi hakkında 6 aydan 2 yıla kadar süreli hapis cezasına veya adli para cezasına hükmedilir. Suçun gece vakti ya da cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde faile hükmedilecek cezanın alt sınırı 1 yıl, üst sınırı 3 yıldır.
Konut veya İşyeri “Eklentisinin” Dokunulmazlığını İhlal Suçu ve Cezası
Konut veya işyeri eklentisinin dokunulmazlığını ihlal suçu ve cezasının tam olarak ifade edilebilmesi için ceza hukukuna göre konut eklentisinin ne anlama geldiğini izah etmek gerekir.
Buna göre; konuta veya işyerine bitişik ya da onun yakınında bulunan, konut veya işyerinin kullanım amaçlarından herhangi birini tamamlayan sair yapılar yahut yerler, ceza hukukuna göre konut eklentisidir. Söz gelimi; balkon, etrafı çitle çevrili avlu, ahır, kömürlük vs. yerler, ceza hukukuna göre konut eklentisi kapsamında değerlendirilir.
Bir yerin konut ya da işyeri eklentisi olarak kabul edilip edilmemesi, somut olayın özelliklerine ve koşullarına göre ayrı ayrı değerlendirilir. Bu noktada ifade etmek gerekir ki, herhangi bir konutun eklentisine girmek suç teşkil ederken, sadece girilmesi normal karşılanmayan işyerlerinin eklentisine girmek suç teşkil eder.
Söz gelimi; avukatlık bürosunun eklentilerine girmek, işyeri eklentisine girme suçunu meydana getirirken, bir restoranın bahçesine oturmak işyeri eklentisinin dokunulmazlığını ihlal suçunu oluşturmaz.
Konut eklentisinin dokunulmazlığını ihlal eden kişi hakkında hükmedilecek cezanın alt sınırı 6 ay, üst sınırı ise 2 yıldır. Suçun gece vakti ya da cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde, faile 1 yıldan 3 yıla kadar süreli hapis cezasına hükmedilir.
Açık bir rızaya gerek görülmeyen ve girilmesi normal karşılanan yerler istisna olmak kaydıyla, diğer işyerlerine ve eklentilerine girilmesi durumunda; işyeri eklentisinin dokunulmazlığını ihlal suçu için 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası düzenlenmiştir. Suçun gece vakti ya da cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde faile öngörülen ceza, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunun Nitelikli Halleri
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun aşağıda sıralanan hallerde işlenmesi, suçun nitelikli hallerine vücut verir: Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun;
- Silahla,
- Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,
- Birden fazla kişi tarafından birlikte,
- Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
- Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle, işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
Adli Para Cezası, Cezanın Ertelenmesi ve HAGB
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 116. maddesinde düzenlenen suçun tüm hallerinde, mahkemece hükmedilen ceza kararı hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması veya ceza ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür. Suçun 116/1 ve 116/4’te düzenleme altına alınan hallerinde, şartları mevcutsa, fail hakkında hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Fakat, suçun 116/2 ve 116/2 – 4’te hüküm altına alınan hallerinde ise, adli para cezasının seçimlik ceza olarak düzenlenmesinden dolayı, mahkemenin direkt adli para cezası vermesi mümkündür.
Uzlaştırma, Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun 5237 sayılı Kanun’da hüküm altına alınan tüm fıkraları, uzlaşma prosedürü kapsamında yer alır. Suçun m.116/1 – 2 – 3 fıkralarının takibi, şikayete tabidir. Şikayetten vazgeçilmesi halinde ceza davasının düşmesi sonucu doğar. Şikayet süresi, fiilin işlendiğinin mağdur tarafından öğrenilmesini takiben 6 aydır. Suçun dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. Failin hapis cezası ile cezalandırılması durumunda ise 10 yıllık zamanaşımı süresi düzenlenmiştir.
