Babalık izni, uygulamada erkeklerin doğum izni olarak da bilinir. Erkek çalışanlar için oldukça önemli bir hak olan babalık izni, hem memur erkeklere hem de erkek işçilere tanınmaktadır. Söz konusu hak gerek yasal düzenlemeler ile gerek Yargıtay tarafından verilen kararlar ile tanzim edilmiş olup mühim ayrıntılara sahiptir. Bu hususların bilinmesi, babalık izni kullanmak isteyen kişilerin yararına olacaktır. Eğer yalnızca erkeklere tanınan babalık izni süresi merak ediliyorsa bu noktada 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar için 10 gün, özel sektör çalışanı işçiler içinse 5 gündür. TSK mensupları da 10 güne kadar izin kullanma hakkına sahiptir.
Ancak babalık izni süresi yanında babalık izninin ne zaman başlayacağı, dilekçenin nasıl yazılacağı, ücretli izin olup olmadığı ve resmi tatillere denk gelmesi halinde ne olacağı gibi önemli hususlar bulunur. Dolayısıyla makalenin baştan sona dikkatle okunması tavsiye olunur.
İzah edildiği üzere babalık izni, özel sektörde çalışan işçilere ve memurlara tanınan bir hak olup eşin doğum yapması halinde eş ve bebek ile gereken vaktin geçirilebilmesi adına kullanılır. Babalık izni ücretli bir izindir. Yani izin kapsamında çalışılmayan günler de, tıpkı çalışılmış gibi ücret alınır. Söz konusu izin için işçiler ve memurlar ayrı kanun hükümlerine tabidir. İşçiler için izin düzenlemesi 4857 sayılı İş Kanunu ek madde 2 ile ifade edilmiş olup memurlar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na bakılır.
Babalık İzni Kaç Gün 2022
Babalık izni kaç gün 2022 sorgusu da her sene değişebilen yasalar, yönetmelikler ve bazı özel uygulamalar nedeniyle her yıl güncellenir.
Özel sektörde çalışan işçiler ve memurların eşleri doğum yaptıkları zaman babalık izninden yararlanmak isteyen kişiler bu iznin kaç günlük bir izin olduğunu merak eder. İzin konusunda; memurlar, işçiler ve askeri personel için üç farklı ayrım yapılır. Bu üç farklı ayrım şu şekilde ifade edilir:
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, eşi doğum yapan memurlara 10 gün süre ile babalık izni hakkı tanır. Memur izin süresinde kullandığı günlerde ücret almaya devam eder zira bu izin ücretli bir izindir.
- İş Kanunu ek madde 2 düzenlemesine göre eşi doğum yapan işçiler 5 gün süre ile ücretli babalık izni kullanabilir.
- TSK İzin Yönetmeliği’nin 11. Madde düzenlemesiyle astsubay ve subaylara normal izinlerinin dışında, eşi doğum yaparsa 10 güne kadar izin hakkı tanınabilir.
Söz konusu ayrımlara ilave olarak 4/b sözleşmeli personel için babalık izni süresi de merak edilir. Bakanlar Kurulu tarafından yapılan düzenleme ile sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esaslar belirlenmiştir. Buna göre 4/n sözleşmeli personeller için söz konusu izin 10 gün olarak tanınmıştır.
Babalık izni süresi, sürenin ne zaman başlayacağı ve önemli hususlar bilindiği takdirde kişi hak ve menfaat kaybına uğramaksızın yasaca tanınan haklarından rahatlıkla yararlanabilir. Esasında izne ilişkin aşağıda ifade edilen hususların her biri somut olay özelinde değerlendirilmesi gereken hususlardır ancak genel hatları ile ifade edilmesinde yarar vardır.
- Babalık izninin ne zaman başlayacağı, uygulamada sıkça merak edilir. İzin, memurun veya işçinin eşinin doğum yapması ile birlikte yaşlar. Bir diğer ifade ile eşin doğum yaptığı günden sonraki gün, iznin başladığı gündür.
- Memurlar ve işçiler için izni düzenleyen kanunlar olan Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu söz konusu izni ifade ederken normal gün hesabı yapmıştır. Bu nedenle babalık izni eğer hafta sonuna veya resmi tatile denk gelirse izin süresi devam edecektir.
- Erkeklerin doğum izni, eşinin doğum yapması ile birlikte kendiliğinden işlemeye başlayan bir izin değildir. Kanun koyucu izin hakkının, kişinin isteği üzerine doğacağını ifade etmiştir. Dolayısıyla izin için talep dilekçesi gereklidir.
Özel Sektörde Babalık İzni Kaç Gün?
Babalık izni özel sektör için 4857 Sayılı İş Kanunu’nda yapılan değişiklik ile yeni baba olan özel sektör çalışanına 5 gün ücretli izin hakkı verilmiştir. İlgili kanun maddesinde babalık izni şu şekilde belirtilmiştir;
“Mazeret İzni EK MADDE 2 – İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir…”
Taşeron işçiler için de babalık izni normal işçi statüsünde çalışan işçiler ile aynıdır. Toplam 5 gündür.
Memurlarda Babalık İzni Kaç Gün
Babalık izni memurlarda ise, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre eşi doğum yapan erkek kamu çalışanının babalık izni süresi 10 gündür. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (B) bendinde; “Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni; … verilir.” hükmü yer almaktadır.
Babalık İzni Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Babalık izni, izin hakkı sahibinin talebi üzerine kullanılır. Bu nedenle bir dilekçe hazırlanarak söz konusu iznin talebi gereklidir. Hazırlanan izin talebi, söz gelimi işçi ve işveren arasında yaşanabilecek bir uyuşmazlıkta ispat sorunu yaşamamak ve hak kaybına maruz kalmamak için talep dilekçesi önemlidir. Fakat dilekçenin ispata elverişli nitelikle hazırlanması gereklidir. Bu hususta deneyimli ve profesyonel bir İş Hukuku avukatı ile iletişim kurularak hukuki danışmanlık talep etmek oldukça yararlı olacaktır.
Ücretli bir izin olan babalık izni, niteliği itibariyle maaştan kesilemez. Fakat uygulamada bazı işverenlerin bu izin nedeniyle maaş kesintisi uyguladığı görülür. Ancak bu uygulama haksızdır. İşçi, somut olayın niteliklerine göre ya alacak davası ya da tazminat davası ile bu haksız uygulamayı yargıya taşıyabilir. Bunun yanı sıra işçi, söz konusu haksız uygulama nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Babalık İzni Ne Zaman Başlar?
Babalık izni ilgili kanunlardaki düzenlemelerden anlaşılacağı üzere çalışan erkeğin eşinin doğum yapması ile başlar. Eşin doğumundan önce çalışanın bu izni kullanması gibi bir durum bulunmamaktadır. Çalışan erkek, eşinin doğumu yapmasıyla hemen izin hakkını kullanabilir. İznin bitişi ise çalışanın tabi olduğu kanuna göre değişecektir.
Babalık İzni Sonradan Kullanılabilir mi?
Doğumdan belli bir süre geçtikten sonra erkek çalışanın izin kullanmak istemesi mazeret izninin gayesine ters düşmektedir. Örneğin erkek çalışan eşinin doğum yapmasının üstünden bir ay geçtikten sonra babalık mazeret iznini kullanamaz. Bu iznin sonradan ya da parça parça kullanılması söz konusu olamaz.
Babalık İzni Resmi Tatile Denk Gelirse Ne Olur?
Hem Devlet Memurları Kanunu hem de İş Kanunu, izin süresi olarak normal gün hesabı yapmıştır. Haliyle erkeğin doğum izni hafta sonuna gelirse bu günler için de izin süresi işlemeye devam eder. Aynı sebepten dolayı resmi tatile denk gelirse de erkeğin doğum izni işlemeyi sürdürür.
Babalık İzninin Kullanılması Maaştan Kesintiye Sebep Olur Mu?
Babalık izni mazeret niteliğinde bir ücretli izin türüdür. Hem memurlar hem de işçiler bu izin hakkını ücretli şekilde kullanabilir. Yani eşi doğum yapmış erkek çalışana izin süresi boyunca çalışıyormuş gibi maaşı ödenir. Fakat ne yazık ki uygulamada işverenlerin babalık izin süresince maaştan kesinti yaptığına şahit olunmaktadır. Bu durum tamamen kanuna aykırı, haksız bir uygulamadır.
Babalık İzni Uzatılabilir mi?
Babalık izni için toplu iş sözleşmeleriyle ya da işçi ve işverenin anlaşmasıyla uzatılabilir. Doğum esnasında ya da doğum gerçekleştikten sonra vefat annenin kullanamadığı doğum izni babaya kullandırılabilir. Bu durumda da babalık izni uzatılmış olur.
Evlat Edinen Kişi Babalık İzni Kullanabilir mi?
Babalık izni adı altında olmasa da evlat edinmede evlat edinecek babaya da kanunda tanınmış izin hakkı vardır. İşçinin evlat edinmesi halinde talebi üzerine üç gün ücretli mazeret izni verilebilir.
Ancak bu iznin kullanılabilmesi için evlat edinilen çocuğun 3 yaşından küçük olması gerekmektedir. Buna ek olarak hak kazanılan izni yalnızca eşlerden bir tanesi kullanabilir. 3 yaşından küçük bebeği evlat edinen eşlerin birinin 6 aya kadar çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır.
Evlat edinmeye bağlı izinlerin kullanılmaya başlanabileceği tarih, evlat edinilenin aileye teslim edildiği tarihtir.
Babalık İzni Hukuki Danışmanlık
İş Hukuku genelinde işçilerin lehine sonuç doğuran düzenlemelerden mürekkeptir. Fakat bu durum, işverenlerin her şart ve durumda haksız kabul edileceği anlamını ihtiva etmez. İşçiler de yasada ifade edilen yükümlülüklerine uygun hareket etmekle borçludur. Söz gelimi, yaşanan bir olayda haklı olan işçi daha sonra gereği gibi davranmayıp olmasına gerekenin aleyhine davranışa haksız durumuma düşebilir. Dolayısıyla deneyimli bir İş Hukuku avukatı ile iletişim kurmak ve
İşçi ve işveren ilişkisi nedeniyle yaşanan işlem, uyuşmazlık ve davalarda sıkça yapılan hata, mevcut duruma benzer olduğu düşünülen ancak gerçekte tamamen münferit olan bir olay ile kıyaslama yapılarak kendi durumu hakkında çıkarımlar yapılması ve bu şekilde ilerlenmesidir. Fakat bu ilerleme, beraberinde pek çok hak ve menfaat kaybı getirecektir. Zira her bir olay kendine özgü dinamikleri, hükümleri, nedenleri ve özellikleri taşır ve doğal olarak her biri için takip edilmesi gereken hukuki prosedür farklıdır.
Babalık İzninde Covid-19 Pozitiflik Durumu
Kamu Denetçiliği Kurumu Covid-19 temaslısı olduğu bilinen memurun karantinada geçirdiği sürenin idari izinli olarak geçirmiş olduğunun kararını vermişti. Bu durumda babalık izni süresi içinde Covid-19 pozitif olduğu tespit edilen kamu çalışanının izninin idari izin olacağı ve babalık iznini etkilemeyeceği sonucunu çıkabiliriz.
