Borçlunun üzerinde herhangi bir mal varlığı yoksa veya banka haczi ya da maaş haczi mümkün olmadığında, borçlunun 3. Kişilerden olan hak ve alacakları hacze konu olabilmektedir. Bu durumda icra takipleri sırasında borcumdan dolayı babamın ve annemin mallarına haciz gelir mi? Aile evinde yaşayana haciz gelir mi? Veya benzer şekilde bana ait borç ailemden icra edilebilir mi gibi sorularla sık sık karşılaşmaktayız.
Bu konuda sık merak edilen sorulara detaylı bir şeklide cevap vermeden önce belirtelim ki; İcra ve iflas hukukunda şahsi sorumluluk ilkesi geçerlidir. Bu şahsi sorumluluk ilkesinden dolayı kişinin şahsi borcundan dolayı babasının veya annesinin malları üzerinde haciz işlemi uygulanması mümkün değildir. Benzer konularda bilgi sahibi olduktan sonra yazımızın sonunda kişisel borç nedeniyle diğer aile bireylerine haciz işlemi uygulanması halinde izlemeniz gereken hukuki yollar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Kişisel Sorumluluk İlkesi
Kişinin şahsi borcundan dolayı anne, baba veya diğer aile bireyleri, hatta üçüncü kişilerin mal varlıklarına haciz işlemi uygulanıp, uygulanamayacağının tam olarak anlaşılabilmesi için öncelikle kısaca İcra ve İflas Hukukuna hakim olan “kişisel sorumluluk ilkesi” üzerinde duralım.
İcra ve iflas hukukunda borçların kişiselliği ilkesine göre; Gerekçesi fark etmeksizin kişinin girmiş olduğu borçtan sadece kendisi sorumlu tutulabilir. Aksine bir anlaşma veya hukuki dayanak olmaksızın kişinin kendi borcundan dolayı, eşi, annesi, babası, kardeşi veya çocukları sorumlu tutulamaz. Dolayısıyla bu kişiler hakkında icra takibi yapılamayacağı gibi mal varlıklarına yönelik bir haciz işlemi de gerçekleştirilemez.
Üçüncü Kişiler İle Anne ve Babaya Haczin İstisnaları
Oğlunun borcundan dolayı aileye haciz gelemeyeceğinin de istinasları olabilir. İcra ve iflas hukuku çerçevesinde 3. Kişilere uygulanacak haciz işlemleri ancak aşağıdaki gerekçeler ile mümkündür.
- Anne veya babanın çocuklarının icra takibine konu olan borca kefil olması
- Müşterek borçluluk söz konusu olduğunda
- Borcun kaynağında birlikte sorumluluk söz konusu olduğunda
Borcumdan Dolayı Babamın ve Annemin Mallarına Haciz Gelir Mi?
Ev haczini büyük ölçüde kısıtlayan düzenlemelerden sonra bu haciz yollu nadiren uygulanmaya başlanmıştır. Buna rağmen tamamen vazgeçilmiş bir hukuki yol değildir zaman zamanda borçlar nedeniyle ev haczine başvurulduğu görülmektedir.
Kural olarak borçlunun konutunda bulunan kendisi için kullanımı zorunlu olan eşyalar haczedilemez. Buna rağmen İcra ve İflas Kanunumuzun 82. Maddesinde yer alan haczi mümkün olmayan mallar haricinde bir haciz işlemi gerçekleştirilmesi mümkün olabilmektedir. Aynı konutta ikamet edilmesine rağmen İ.İ.K 82 maddesi dışındaki eşyaların anne veya babaya ait olması ya da onların kişisel mallar olması halinde yine evladın borcundan dolayı anne ve babanın bu mallarına haciz işlemi uygulanması mümkün değildir. Aksi yönde yapılan bir haciz işleminden dolayı üçüncü kişi konumundaki baba ve anne bu icra işlemine itiraz etme hakkına sahiptirler.
Dilerseniz bu konudaki daha detaylı bilgilere “Eve Haciz Gelirse Ne Olur” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Anne ve Babamdan Miras Kalan Mallara Haciz Gelir Mi?
Borçlunun anne veya babasının vefatından sonra intikal yolu ile borçluya geçen taşınır veya taşınmaz mallara haciz işlemi uygulanabilir. Bu durumda miras kalan mallar üzerinde resmi bir paylaşma söz konusu olmadığı durumlarda da haciz işlemi borçlunun mirastaki payı oranında haczedilebilir. Örneğin borçlu ile birlikte toplam 4 hissedar bulunan bir taşınmazda paylar eşit olması durumunda borçluya ait olan 1/4 oranındaki yani borçluya ait olan kısım için haciz işlemi gerçekleştirilebilir.
Borcumdan Ailem Sorumlu Tutulur Mu?
Kişinin şahsi borcundan dolayı ailesinin sorumlu tutulması mümkün değildir. Bunun tek istisnası ise kefillik durumudur. Evladın girmiş olduğu borç nedeniyle ailenin bir kefilliği söz konusu olmaması diğer aile bireyleri hakkında haciz işlemi uygulanamayacağı gibi icra takibi de yapılamaz.
Babamın Borcundan Dolayı Bana Haciz Gelir Mi?
Nasıl ki çocuğun borcundan dolayı baba ve anneye haciz gelemeyeceğinde geçerli ise; Babanın borcundan dolayı çocuğa da haciz gelemez. Bu durumunda benzer bir istisnası vardır. Babanın ölümünden sonra, miras kalan malların intikal şeklinde çocuğa geçmesidir. Ölen babanın borçlu olması halinde, intikal eden bu miras mallarına haciz işlemi uygulanabilir. Esasen burada evladın borcu söz konusu olmayıp, babanın mallarına yönelik bir borca uygulanan bir haciz işlemidir. Babanın bırakmış olduğu miras borçlarını karşılayacak nitelikte ve yeterlilikte olmaması halinde reddi miras yoluna sıklıkla başvurulmaktadır.
Reddi miras süresinde yapılması gereken bir hukuki işlem olması ve bir takım hukuki prosedürlere tabi olması nedeniyle miras hukukunda önemli bir yere sahiptir. Bu konuda daha detaylı bilgilere “Reddi Miras Nasıl Yapılır” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz. Dilerseniz “Mirasın Reddi Dilekçe Örneğinden” de yararlanabilirsiniz.
Yaşayan Babanın Borcunu Evlat Öder Mi?
Kefillik veya birlikte sorumluluk durumları hacrinde yaşayan babanın borcundan dolayı evladın bu borcu ödeme zorunluluğu hukuki açıdan yoktur. Nasıl ki evlada ait borçtan dolayı anne ve babanın mallarına haciz işlemi uygulanamıyorsa, yaşayan babanın borcunu evladın ödemesi gerektiği gibi bir zorunluluk yoktur. Bunun bir başka istisnası ile babanın borçlu olarak ölmesidir. Bu durumda kalan miras malları üzerinde haciz işlemi uygulanabilir.
Oğluma İcra Geldi Aynı Evde Oturuyoruz
Daha önce de belirttiğimiz gibi ev haciz ekonomik yarar göz önüne alındığın sık uygulanan bir haciz işlemi olmaktan çıkmıştır. Buna rağmen kişinin oğlundan kaynaklanan kişisel bir borç nedeniyle eve hacze gelinmesi halinde baba ve annenin kendisine ait olan eşyalar üzeride haciz işlemi gerçekleştirilemez.
Maaşım Var Haciz Gelir Mi?
Alacaklının kesinleşen icra takibi sonrasında tek bir haciz yöntemini seçmek gibi bir zorunluluğu yoktur. Maaş haczi, taşınır ve taşınmaz haczi (ev – araba) veya diğer tüm haciz işlemlerinin aynı anda uygulanması mümkündür. Alacaklının bir veya birden fazla haciz yöntemini seçmesi alacağını daha çabuk tahsil etmesine imkan tanıdığından genellikle birden fazla haciz işlemi gerçekleştirilir.
Oğlumun Borcundan Dolayı Bana Haciz Geldi Ne Yapmalıyım?
Yapmış olduğumuz açıklamalardan da anlaşılacağı üzere evladın borcundan dolayı anne ve babaya ait mallara haciz uygulanamaz. Herhangi bir yasal dayanağı olmamasına rağmen böyle bir haciz işlemi gerçekleştirilesi halinde icra mahkemesi nezdinde itiraz veya şikayet hakkımızı kullanabiliriz. Bazı durumlarda ise istihkak davası açılması gerekebilir. İcra ve iflas hukukunda süreler önemli olduğundan bu konuda yasal süreler dahilinde hukuki yollara başvurulması gerektiğinde hukuki destek alınması tavsiye olunur.
Sık Sorulan Sorular
Benim Borcum Yüzünden Aileme Haciz Gelir Mi?
Borçların kişiselliği ilkesine göre kişinin kendi şahsi borcundan dolayı anne, baba, kardeş gibi aile bireylerine yönelik icra takibi yapılamaz. Dolayısıyla haciz işlemi de uygulanamaz.
Babanın Borcundan Dolayı Kızına Haciz Gelir Mi?
Banın ölümünden önceki borçları nedeniyle intikal eden miras malları veya kızın kefillik durumları hacrinde babanın borcundan dolayı erkek evlada haciz işlemi gerçekleştirilemediği gibi kız evladına da herhangi bir haciz işlemi gerçekleştirilemez.
Kişinin Borcundan Ailesi Sorumlu Mudur?
Kişinin şahsi borçlarından sadece kendisi sorumlu olup, bu borçlar gerekçe gösterilerek aksine bir hukuki anlaşma olmadığı sürece kişinin ailesi sorumlu tutulamaz.
Borçlunun Malı ve Maaşı Yoksa Ne Olur?
Borçlunun haczedilebilir herhangi bir maaşı ve veya malı bulunmaması halinde üçüncü kişilerden olan hak ve alacakları konusunda bir araştırma yapılmalıdır. Borçlunun üçüncü kişilerden veya kurumlardan bir alacağı bulunması halinde bu hak ve alacaklar üzerinde haciz işlemi uygulanabilir. Bu konuda devam eden icra takiplerinde belirli aralıklarla borçluya ait maaş ve taşınır taşınmaz sorgulaması yapılmalıdır. İcra takibinin kesinleşmesinden sonra herhangi bir mal edinilmesi halinde bu mallar üzerinden haciz işlemine devam edilebilir.
Dilerseniz bu konuda izleyebileceğiniz hukuki yollar hakkında “Borçlunun Üzerinde Mal Yoksa Ne Yapılır?” başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
