Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması sıklıkla trafik sigortası kapsamında araç pert bedelinin eksik ödenmesi, araç değer kaybı, yaralanmalı veya ölümlü trafik kazalarında tazminatın eksik ödenmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Bunların haricinde her türlü afet sigortası, sağlık sigortası veya ferdi kaza sigortası poliçelerinde de yine zaman zaman sigorta şirketinin eksik ödeme yapması gibi uyuşmazlıklarla karşılaşmaktayız.
Peki sigorta şirketleri, sigorta hasarınızı eksik ödemek istiyorsa ne yapabilirsiniz? Konunun daha anlaşılabilir olması için öncelikle, sigorta şirketinin görev ve sorumlulukları hakkında kısaca bilgi vermek yerinde olacaktır.
Sigorta Şirketinin Görev ve Sorumlulukları
Sigorta şirketinin görev ve sorumlulukları, sigorta poliçesinin kapsamına göre kısmen de olsa değişiklik gösterir. Ancak sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya pert bedelinin geç ödenmesi gibi uyuşmazlıklar çoğunlukla Karayolları Trafik Kanun uyarınca yapılması zorunlu olan trafik sigortaları sonucu ortaya çıkmaktadır. Deprem sigortası, yangın sigortası, sağlık sigortası ya da ferdi kaza sigortalarında da sigorta şirketinin görev ve sorumlulukları benzerlik göstermektedir.
Karayolları Trafik Kanunu uyarınca yapılması zorunlu olan trafik sigortası uyarınca; Sigorta şirketinin görev ve sorumluluklarını genel hatları ile aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür.
- Maddi zararları karşılama
- Sağlık giderlerinin karşılanması
- Sürekli sakatlık tazminatı
- Destekten yoksak kalma tazminatı
Benzer şekilde sigorta şirketinin eksik ödeme yapması trafik sigortası ile birlikte, deprem sigortası, yangın sigortası, ferdi kaza sigortası veya sağlık sigortası durumlarda da söz konusu olabilmektedir.
Sigorta Şirketinin Ödeme Yapması Gereken Haller
Tüm sigorta poliçelerinde geçerli olmak üzere sigorta şirketinin ödeme yapması gereken haller üç ayrı başlık altında incelenmektedir. Bunlar;
- Maddi Hasarlar; Trafik sigortalarında meydana gelen kazadan dolayı oluşan hasarlar, yangın veya deprem gibi sigortalarda ise taşınmazda meydana gelebilecek hasarlar sigorta şirketinin hukuki sorumluluğu arasında yer alır. Uygulamada trafik sigortalarına bağlı olarak, pert bedelinin eksik ödenmesi, pert bedelinin ödenmemesi, pert bedelinin geç ödenmesi ya da pert farkı tazminatı bu konuda sık karşılaşılan uyuşmazlıklar arasında yer alır.
- Sağlık Giderleri; Herhangi bir trafik kazası veya afet sonrasında sigortalının yaralanması ve bu yaralanmaya bağlı olarak engelli hale gelmesi mümkündür. Bu gibi durumların meydana gelmesi halinde sigorta şirketleri tazminat yükümlülüğünden hariç olmak üzere sağlık giderlerini (tedavi masrafları) karşılamakla yükümlüdür.
- Ölüm ve Sakatlanmalar; Trafik kazası veya diğer kazalar sonrasında sigortalı ve yakınlarını ilgilendiren en ağır durumlar ölüm ve sakatlanmalardır. Bu durumlar yukarıda belirtmiş olduğumuz maddi hasarlar ve tedavi giderleri haricinde sigorta şirketini diğer maddi ve manevi tazminat yükümlüğü altına sokabilmektedir.
Bunlardan en önemlisi sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumuna konu olan destekten yoksun kalma tazminatıdır. Ölüm ile sonuçlanan kazalarda, ölen sigortalının yakınları için düzenlenmiş bir tazminat türüdür. Engelli hale gelme, sakatlanma veya ölüm sonrasındaki tazminat miktarının belirlenmesinde, ölenin yaşı, bakmakla yükümlüğü olduğu eş ve çocuklarının sayısı ile ekonomik durumları ve son olarak kusur oranları dikkate alınmaktadır.
Sigorta Şirketi Neden Eksik Ödeme Yapar?
Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması çoğunlukla iki farklı nedene dayanmaktadır. Bunlardan ilki “eksik sigorta” olarak adlandırılan sigorta poliçelerinde karşılaşılan bir durumdur. Eksik sigorta; Düşük prim ödenmesi amacıyla bir takım risklerin sigorta poliçesi kapsamına alınmadığı durumlarında karşılaşılan bir durumdur.
Bu nedenle sigorta poliçelerinin düzenlemesi sırasında poliçede yazılı hak ve yükümlülüklerin diğer bir ifade ile sigorta şirketinin sorumluluklarının tam ve eksiksiz bir şekilde taraflarca belirlenmesi gerekir. Araç pert kaybı ve araç pert değeri hesaplanmasında da poliçede yazılı hükümler dikkate alınmaktadır. Aksi takdirde meydana gelebilecek bir zarara bağlı olarak sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumları ile karşılaşmak olasıdır.
Eksik ödemeye konu olabilecek bir başka durum ise trafik sigortaları ile ferdi kaza sigortaları durumunda söz konusu olmaktadır. Bu gibi durumlarda genellikle sigorta konusunda uzman bilirkişi raporları düzenlenmektedir. Özellikle destekten yoksun kalma tazminatlarında, tazminat miktarının belirlenmesinde “yaşam tabloları” dikkate alınmaktadır. Bu tablolardaki eksik veya hatalı işlemler zaman zaman eksik ödemeye konu olabilecek uyuşmazlıklar arasında yer alır.
Her ülkede genellikle yaşam koşulları ve ortalama yaşam süresi farklı olabilmektedir. Bu da farklı yaşam tabloları oluşmasına neden olmuştur. Ülkemizde ise bu gibi tazminatların belirlenmesinde en etkili yaşam tablosunun “Population Masculine Et– Feminine (PMF 1931)” olduğu kanaatine varılmıştır. Bu nedenle bu yaşam tablosu haricindeki tazminat hesaplamaları yüksek yargı organlarınca sigorta şirketinin eksik ödeme yapması olarak değerlendirilerek bozma sebebi yapılmıştır.
“Taraflar arasındaki, trafik kazası nedeniyle maddi tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, kararda yazılı nedenlerle, davanın kabulüne ilişkin verilen hüküm, davalı vekili tarafından yasal süresi içerisinden temyiz edilmekle dosya incelendi, gereği düşünüldü;
-K A R A R-
Davacı vekili dava dilekçesinde, davalının sigortalısının kusuru ile meydana gelen kazada davacının murisi … vefat ettiğini belirterek, 8.000,00 TL maddi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı davanın reddini savunmuştur. Mahkemece davanın kabulü ile 37.511,50 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava trafik kazası nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatına ilişkindir. Mahkemece yapılan araştırma inceleme hüküm vermeye yeterli değildir.
Somut olayda; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının muhtemel bakiye yaşam süresinin TRH 2010 Yaşam Tablosu esas alınarak yapıldığı, mahkemenin TRH 2010 Yaşam Tablosu’na göre yapılan hesaplamaya göre karar verdiği görülmektedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 1989/4-586 esas,1990/199 sayılı kararı ve Dairemizin yerleşik içtihatları gereği, Population Masculine Et– Feminine (PMF 1931) Tablosu esas alınarak davacının muhtemel yaşam süresinin belirlenmesi gerekirken, anılan biçimdeki tespite göre hesap yapan bilirkişi raporundaki TRH 2010 Yaşam Tablosu esas alınarak yapılan seçenek, hükme esas almaya elverişli değildir.
Bu durumda mahkemece; TRH 2010 yaşam tablosu esas alınarak yapılan hesaplamaya göre hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 08/10/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.” [1]
Görüldüğü gibi Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 08.10.2019 tarih, 2019/2963 Esas ve 2019/9097 sayılı kararı ile tazminatın belirlenmesinde hatalı yaşam tablolarının hesaplamaya konu edilmesini sigorta şirketinin eksik ödeme yapması kapsamında değerlendirilerek bozma kararı vermiştir.
Sigorta Şirketinin Eksik Ödeme Yapabileceği Hasarlar
Sigorta poliçesinin niteliğine göre sigorta şirketinin eksik ödeme yapabileceği hasarlar değişiklik gösterir. Ülkemizde en yoğun sigortalama türü ise trafik sigortalarıdır. Bu nedenle sigorta şirketinin eksik ödeme yapması genellikle bu tür poliçelerde görülmektedir ve genellikle araç değer kaybı ile araç pert değerinin hesaplanmasında karşılaşılan bir uyuşmazlıktır.
Araç Değer Kaybı
Meydana gelen trafik kazasından dolayı sigorta şirketince aracın maddi hasarı karşılanmaktadır. Ancak yapılan bu oranım ve tamiratlar aracın değerinde bir düşüşe neden olabilecektir. Bu değer kaybı da sigorta şirketinin görev ve sorumlulukları arasında yer alır. Buna rağmen çoğu kez araç değer kaybının eksik ve hatalı olarak hesaplandığı görülmektedir.
Araç Pert Değeri
Genel olarak sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumuna en çok örnek araç pert değerinin hesaplanması sırasında rastlanılır. Trafik kazası sonucunda aracın onarımının veya tamiratının hatta kullanılmasının mümkün olmadığı veya bu işlemlerin gerçekleştirilmesinde ekonomik yararın bulunmadığı durumunda aracın pert değeri emsalleri göz önüne alınarak belirlenerek poliçe sahibine ödenmektedir. Burada genellikle sigorta experlerinin tespit etmiş olduğu miktarlar göz önüne alınsa da; Bazı durumlarda araç pert değerinin asıl değerinden düşük bir miktar belirlenmesi söz konusu olabilmektedir.
Dilerseniz bu konuda araç değer kaybı hesaplama formülümüzü kullanabilirsiniz.
Yaralanmalı Trafik Kazası
Trafik sigorta şirketlerinin maddi hasarları karşılama yükümlülüğü olduğu kadar yaralanmalı trafik kazası sonucu, yaralanan kişinin tedavi masrafları veya diğer sakatlanmalara bağlı olarak meydana çıkabilecek masrafları ödemekle yükümlüdür.
Ölümlü Trafik Kazası
Ölümlü trafik kazası sonrasında hastane masrafları, cenaze masrafları ile birlikte ölenin yakınlarına karşı destekten yoksun kalma tazminatı ödenmesi de yine sigorta şirketinin görev ve sorumlulukları arasında yer alır. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması araç pert değerinin hesaplanması veya araç değer kaybının hesaplanmasından sonra ölümlü trafik kazası sonrasında destekten yoksun kalma tazminatında sık karşılaşılan bir durumdur.
Yangın Sigortası
Yangın veya deprem sonrasında sigorta şirketlerince yapılan ödemeler zaman zaman sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumlarına örnek teşkil etmektedir. Daha önce yukarıda değinmiş olduğumuz “eksik sigorta” durumlarında karşılaşılan bir durumdur. Buna rağmen bu gibi eksik ödemeler de dava konusu yapılabilecek uyuşmazlıklar arasında yer alır.
Deprem Sigortası
Yangın sigortasında olduğu gibi deprem sigortaları da benzer şekilde eksik ödemeye bağlı olarak kişi ve kurumlar ile sigorta şirketleri arasındaki uyuşmazlıklara neden olmaktadır. Bunun da temel nedeni genellikle eksik sigorta olarak adlandırılan sigorta poliçe türleridir.
Ferdi Kaza Sigortası
Trafik sigortaları haricinde meydana gelebilecek kazalar, doğal afetler veya terör olaylarına karşı yapılan sigorta türü ferdi kaza sigortası olarak adlandırılır. Ferdi kaza sigortalarının kapsamı oldukça geniş olması nedeniyle sigorta şirketinin görev ve sorumluluklarının tespitinde sık sık hatalara düşülmektedir. Bu tür ferdi kaza sigortaları da sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumlarına konu olabilmektedir.
Sigorta Hasarınızı Eksik Ödemek İstiyorsa Ne Yapabilirsiniz?
Bunun için genellikle iki farklı hukuki yol izlenmektedir. Bunlardan ilki sigorta tahkim komisyonuna başvurmaktır. Diğer hukuki yol ise sigorta şirketi aleyhine eksik ödeme nedeniyle Asliye Ticaret Mahkemeleri (Asliye Hukuk Mahkemesi) nezdinde açılacak olan davalardır. Ancak bazı sigorta poliçelerine bağlı olarak açılacak olan davalar öncesinde tüketici hakem heyetine başvurma zorunluluğu da bulunmaktadır.
Eksik Ödeme Durumunda Sigorta Tahkim Komisyonu
5684 sayılı “Sigortacılık Kanununa” dayanılarak kişi ve kurumlar ile sigorta şirketleri arasında sigorta poliçelerine bağlı olarak meydana gelebilecek uyuşmazlıkların çözümüne kavuşturulması için sigorta tahkim komisyonu oluşturulmuştur.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi sigorta şirketinin eksik ödeme yapması konusunda tüketici hakem heyeti veya Asliye Ticaret Mahkemesi nezdinde dava açma imkanı bulunmaktadır. Ancak sigorta tahkim komisyonuna başvuruda bulunabilmek için bu konuda tüketici hakem heyetine başvurulmamış olması ve dava açılmamış olması zorunluluğu bulunmaktadır.
Bunun dışında sigorta tahkim komisyonuna başvurabilmek için öncelikle sigorta şirketine uyuşmazlığın çözümü için başvuruda bulunulması gerekir. Başvurunun sigorta şirketi tarafından reddedilmesi veya 15 gün içinde cevap vermemesi halinde sigorta tahkim komisyonuna başvuru hakkımız doğmaktadır.
