Kötü muamele suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.232’de Aile Düzenine Karşı Suçlar başlığı altında düzenleme alanı bulmuştur. Buna göre; kişi, aynı konutta birlikte yaşayanlardan herhangi birisine karşı acıma, merhamet ve şefkatle uymayacak biçimde kötü davranır veya meslek ve sanat ya da bir başka sebeple terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanırsa, TCK m.232 gereği kötü muamele suçunu işler ve kanunda öngörülen cezaya çarptırılır. İşbu kanunun ilgili hükmü:
Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunan kimse, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kişi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kişiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.
Kötü Muamele Suçunun Unsurları ve Şartları
Kötü muamele suçu düzenlemesi ile ailenin toplum düzenindeki yerini hukuki değer olarak korunması amaçlanmıştır. Müşterek konutta beraber yaşamakta olan kişilerden birine yönelik kötü muamelede bulunmamak ceza yaptırımına bağlanmıştır. Fakat, kişilerin icra ettiği her türlü kötü muamelenin, kötü muamele suçunu oluşturmadığını ifade etmek gerekir. Zira, işbu suçun tekevvün edebilmesi için 5237 sayılı Kanunda öngörülen unsur ve şartların mevcudiyeti şarttır.
Tehdit, küfür, yaralama gibi 5237 sayılı Kanunda suç olarak ayrıca düzenlenen suçlar dışında kalan korkutma, çıplak gezdirme, daima alay etme, aç bırakma gibi merhamet ve şefkatle uyuşmayan fiiller, TCK m.232’de düzenlenen kötü muamele suçunun oluşmasına sebebiyet verir. İşbu suçun daimi ve sistematik bir biçimde işlenmesi, suçun vasfını değiştirerek eziyet suçunu meydana getirir. TCK m.232 kapsamında yürütülen soruşturma ve kovuşturmada ceza avukatı yardımına başvurmak, en doğru yaklaşım olacaktır.
Kötü muamele suçuna maruz kalan mağdurun vücudunda basit bir tıbbi müdahale ile giderilemeyecek düzeyde bir etki oluşturulmuşsa, bu noktada kötü muamele suçu değil, kasten yaralama suçu hükümleri söz konusu olacaktır. 5237 sayılı Kanunun ilgili maddesinin gerekçesi; yarı aç veya susuz bırakma, güç şartlarda çalışmaya mecbur etme ve uyku uyutmama gibi kötü muamele örnekleri vermiştir. Söz konusu örnekler, somut hadisenin koşullarına ve özelliklerine göre çeşitlendirilebilir.
Kötü muamele suçunu düzenleyen m.232’nin ikinci fıkrası; faille mağdur arasında belirli bir ilişkiden doğan disiplin yetkisinin kötüye kullanılmasını belirtmiş ve bu durumun ayrı bir suç teşkil ettiğini ifade etmiştir. Madde metninde ifade edilen disiplin yetkisinin kötüye kullanılması, mağdurda basit bir tıbbi müdahale ile giderilemeyecek düzeyde bir etki oluşmasına sebep olduysa kötü muameleden değil, kasten yaralama suçundan söz edilecektir.
Kötü Muamele Suçunun Cezası
Kötü muamele suçunu işleyen sanık hakkında, iki aydan bir yıla kadar süreli hapis cezasına hükmolunur. Bu bakımdan, aynı konutta beraber yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kişi, idaresi altında bulunan kişi üzerinde, haiz olduğu terbiye hakkından tekevvün eden disiplin yetkisini kötüye kullanırsa, Türk Ceza Kanunu m.232/2 hükmü uyarınca bir yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve HAGB
Kötü muamele suçu kapsamında sanığa hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Yine aynı şekilde, işbu suç sebebiyle verilen cezalar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve ceza ertelenmesi kararı verilebilir. Adilane bir yargılamanın tezahür edebilmesi, hukuk dışı müdahalelere maruz kalınmaması ve hukuki kayıp yaşanmaması adına ceza avukatından yardım almak, sürecin müspet seyri açısından önemlidir.
Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Kötü muamele suçu, uzlaştırma prosedürünün uygulanabileceği suçlardan değildir. İşbu suçun takibi için şikayet aranmaz; zira, savcılığın re’sen soruşturmasına tabidir. Dolayısıyla, bu suçlara ilişkin düzenlenmiş herhangi bir şikayet süresi yoktur. Suç, olağan dava zamanaşımı süresi olan 8 yıla riayet edilmek suretiyle her zaman soruşturulabilir. Körü muamele suçu hakkında yargılama yapma görevi Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yerine getirilir.
