Ceza davasının düşmesi ne anlama gelir? Ceza Hukuku çerçevesinde davanın düşmemesi hali, TCK içerisinde öngörülmüş olan düşme nedenlerinin varlığından ya da soruşturma yahut kovuşturma koşulunun yerine getirilememesi halinde, ceza mahkemesi tarafından verilen hüküm çeşidi olarak belirtilmektedir.
Davanın düşmesi genel anlamda iki farklı sebepten dolayı ileri gelir. Bunlardan biri Ceza Muhakemesi çerçevesine şart olarak belirtilen, kovuşturma veya soruşturma şartının yerine getirilmemesidir. İkinci durum ise TCK içerisinde öngörülmüş olan düşme nedenlerinin mevcut olmasıdır.
Söz konusu koşullar çerçevesinde dava düşmesi durumu ile karşı karşıya iseniz uzman avukatlardan yardım alanız mümkündür.
Ceza Davasının Düşmesi Nedir?
Ceza davasının düşmesi nedir? Bu karar bir hüküm çeşidi olarak belirtilmektedir. Davanın düşmesi Türk Ceza Kanunu içerisinde düzenlenen düşme nedenlerinin varlığı ya da soruşturma yahut kovuşturma şartlarının gerçekleşmeyeceği hallerde söz konusudur. Ceza Muhakemesi Kanunu içerisinde 223. maddesinde düzenlenen hüküm çeşitleri genel anlamda şöyledir:
- Mahkumiyet
- Beraat
- Ceza verilmesine yer olmadığına dair karar
- Davanın reddi
- Güvenlik tedbirlerine karar verilmesi
- Düşme kararı
Davanın düşmesine yönelik karar davanın her aşamasında verilebilmektedir.
Ceza Davasının Düşme Nedenleri Nelerdir?
Kovuşturma ve soruşturma şartı 5237 numaralı olan TCK’dan kaynaklanabileceği gibi özel kanunlar sebebiyle de ileri gelebilmektedir. Ceza davası çerçevesinde 5237 numaralı olan TCK’da ceza davasının düşmesi nedenleri yer almaktadır.
Bunlardan bir tanesi sanığın ölümü olmasıdır. TCK çerçevesinde sanığın hayatını kaybetmesi, düşme nedeni olarak görülmektedir. TCK madde 64 çerçevesinde sanığın ölmesi halinde kamu davalarının düşürülmesine yönelik karar verilebilir.
Ancak niteliği kapsamında maddi menfaatler ve müsadereye tabi olan eşya üzerine dava devamında bulunarak, bunların müsaderesine dair hüküm verilebilmektedir. Ayrıca,
- Genel af,
- Dava zaman aşımı,
- Şikayetten vazgeçme,
- Uzlaşma,
- Ön ödeme,
De bunların arasında yer almaktadır.
Genel Af
Genel af kamu davasının düşürülmesinde nedenlerden bir tanesidir. Özel bir af halinde kamu davasında düşme kararı verilmemektedir. TCK madde 65 çerçevesinde genel af durumunda kamu davası düşmektedir. Hükmü bulunan cezaların tümünde neticeleriyle birlikte ortadan kalkmaktadır. Ceza davasının düşmesi durumlardan bir tanesidir.
Dava Zaman Aşımı
Dava çerçevesin de zaman aşımı olması halinde kamu davalarının düşürülmesine yönelik karar verilebilmektedir. Dava zaman aşımı suçun işlendiği tarih itibariyle belirli süre geçtiği durumda herhangi bir dava açılmamış yahut dava açılmış lakin kanuni süre içinde sonuçlandırılmamışsa devletin davada cezalandırma hakkından tamamen vazgeçmesi ve ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran ceza hukuku kurumu şeklinde belirtilmektedir.
Şikayetten Vazgeçme
Şikayetten Vazgeçme de ceza davasının düşmesi sebeplerinden bir tanesidir. Ön ödeme kurumun uygulanması neticesinde kamu davasının düşürülmesine dair karar verilmektedir. Ön ödeme uzlaşmaya tabi tutulan suçların dışında, sadece adli para cezası kararını belirten suçlar veya yasa maddesi çerçevesinde tespit edilen hapis cezası üst limiti 6 ayı geçmeyen suçlarda failin belirli miktar para ödemesiyle kovuşturmanın yahut soruşturmanın neticelerinden kurtulmasına imkan sağlayan bir kurum olmaktadır.
Uzlaşma
Ceza davaları çerçevesinde uzlaşma olduğu durumda kamu davasının düşürülmesine yönelik karar verilmektedir. Uzlaştırma kamu davasında tarafsız kişinin arabuluculuğuyla ceza soruşturması çerçevesinde uyuşmazlığın çözülmesi hedefiyle suç kapsamında failin ve mağdurun iletişim kurduğu süreç olmaktadır.
Ceza davasının sekteye uğramadan devam ederken suçun vasfı değişiklik gösterebilmektedir. Değişen suç vasfı uzlaşmanın çerçevesine dahil olabilmektedir. Bu gibi durumlara uzlaşma çerçevesine girebilmektedir.
Ön Ödeme
Ön ödeme urumun uygulanması neticesinde kamu davasının düşürülmesine kararı verilmektedir. Ön ödeme uzlaşmaya tabi tutulan suçların dışında olmak üzere sadece adli ara cezası kararını kapsayan suçlar da veya yasa maddesi çerçevesinde tespit edilen hapis cezası üst limiti 6 ayı geçmeyen suçlarda, failin belirli bir miktar para ödemesiyle kovuşturmanın yahut soruşturmanın neticelerinde kurtulmasına olanak tanımaktadır.
Davanın Düşmesi Kararına karşı İtiraz, İstinaf ve Temyiz Başvurusu
Ceza davasının düşmesi konusunda davanın düşmesine kararına karşı itiraz, istinaf ve temyiz başvurusu da önemlidir. Ceza Davasının hüküm türlerinden biri olması sebebiyle hükme dair kanuni müracaat yolları öngörülmüştür. Dolayısıyla dava düşmesi kararına dair itiraz kanun yoluna gidilemez. Hükme dair başvuru yolları olan istinaf, temyiz ve kanun yararına bozma yollarından yararlanılabilir.
Davanın Düşmesi Hükmüne Karşı İstinaf Başvurusu
İstinaf mahkumiyet kararını hem maddi olay hem de hukuki yönden denetleyen bir kanun yolu olmaktadır. İstinaf denetimi üst dereceli bir mahkeme olan istinaf mahkemesi tarafından yerine getirilmektedir. Davanın düşmesi hükmüne yönelik istinaf kanun yolu müracaatı gerçekleştirilebilmektedir.
İstinaf mahkemesi yerel mahkemece maddi olayın yerinde değerlendirilip değerlendirilmediğini, verilen hükmün hukuka uygun olup olmadığına yönelik denetimler gerçekleştirir. İstinaf yoluna düşme kararına dair müracaat gerçekleştiren savcı ilgili kurum, mağdur, katılan ve diğer taraflardan her biri kanunun el verdiği koşullar çerçevesinde başvurabilir.
Davanın Düşmesi Kararına Karşı Temyiz Başvurusu
Temyiz istinaf mahkemesinin bozma kararı haricinde kalan hükümlerinin hukuki bakımdan tekrar incelenmesi için bir ceza davasının taraflarına tanınan, olağan bir kanun yoludur. Davanın düşmesi kararı aleyhine temyiz müracaatı gerçekleştirilememektedir.
Davanın düşmesine dair ilk derece mahkemesi kararlarıyla alakalı olarak bölge adliye mahkemesi tarafından verilen bu tür kararlar ya da istinaf müracaatının esastan reddine dair kararlar aleyhine temyiz kanun yoluna gidilememektedir.
Ceza Davası Nasıl Açılır?
Ceza davası nasıl açılır? Bu sorunun yanıtı işlenen suçun niteliğine bağlı bir konudur. Şikayete bağlı olan suçlar mağdur-müşteki-suçtan zarar gören tarafından şikayet konusu edilmedikçe savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma yapılarak ceza davasına gidilememektedir. Lakin takibi şikayete bağlı olmayan her suç savcılık tarafından kendiliğinden soruşturularak ceza davasına gidilmelidir.
Söz konusu suçlarda savcılık ihbar, şikayet ya da başka bir suretle suç işlendiğini öğrenir öğrenmez kendiliğinden soruşturma yapmakta, şikayetçi bulunmasa bile kanıtları toplamaktadır.
Ceza davası bir iddianame ile beraber yetkili ve görevli ceza mahkemesine gidilerek açılmaktadır. Savcılık şikayete tabi suçlarda şikayet üzerine, şikayete tabi olmayan suçlarda kendiliğinden harekete geçerek suçun işlenip işlenmediğini, yapılmışsa kim tarafından hangi suçun işlendiğini araştırmaktadır. Soruştura sonucunda elde edilen kanıtlardan bir kimse tarafından suç işlendiği kanaatine varan savcılık ceza davası aşmaktadır. İddianame düzenlenmekte ve ceza davasına gidilmektedir.
İddianame içerisinde suç oluşturan fiil ve suçun kanun maddesiyle soruşturma sonucunda elde edilen kanıtlar ilişkilendirilerek, şüphelinin yargılanması talep edilmektedir.
