Tazyik hapsi, kanuni olarak yerine getirilmesi gereken bir yükümlülüğü yerine getirmesi veya herhangi bir yasağa uyması için uygulanan bir yaptırımdır. Genel amaç kişinin yükümlü olduğu bir şeyi yapıp yapmaması konusunda önlem niteliği taşıyan bir zorlama hapsidir.
Nafaka borcunun ödenmemesi, tedbir kararlarına aykırı davranılması veya borç ödeme taahhüdünün ihlali gibi durumlar tazyik hapsinin sık uygulama alanlarındandır. İhlal edilen yükümlülüğün kapsam ve niteliğine göre uygulanabilecek tazyik hapsi süresi de değişiklik gösterir. Bu nedenle öncelikle bu zorlama hapsinin uygulanabildiği durumlar hakkında bilgi vererek yazımıza başlayalım. Yazımızın devamında ise tazyik hapsi nasıl uygulanır? ve başvurabileceğiniz hukuki yollar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Tazyik Hapsi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Diğer hürriyeti bağlayıcı cezalarda olduğu gibi zorlama hapsi de kamu düzeninin korunması amacıyla uygulanır. Ancak amaç ve kapsamları itibariyle tam olarak bir ceza niteliğini taşıdığını söyleyemeyiz. En sık uygulandığı konuları ve gerekçelerini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
Borç Ödeme Taahhüdünün İhlal Edilmesi Nedeniyle Tazyik Hapsi (İ.İ.K. 340)
Kesinleşmiş ve devam eden bir icra takibinde borçlu, alacaklının da muvafakati ile, taraflar arasında kararlaştırılan şekilde borcunu ödemeyi taahhüt edebilir. Borçlunun bu ödeme taahhüdüne uymaması ve aykırı davranması tazyik hapsi ile cezalandırılmasına neden olabilecektir.
Bu ödeme taahhüdünün ihlal edilmesi halinde alacaklının bu konuda şikayeti olmak şartıyla, borçlu hakkında 3 aya kadar zorlama hapsine karar verilebilir. Tazyik hapsinin süresi fark etmeksizin borçlu cezaevinde bulunduğu süre içerisinde taahhüt etmiş olduğu borcunu öderse derhal tahliye edilir. Taahhüde konu borcun ödenmemesi nedeniyle uygulanan bu zorlama hapsi her ihlalin gerçekleşmesinde ayrı ayrı uygulanabilir. Ancak borçlunun bu borcundan dolayı uygulanan toplam zorlama hapsi süresi 3 ayı geçememektedir.
Nafaka Borcunun Ödenmemesi Nedeniyle Tazyik Hapsi (İ.İ.K. 344)
Zorlama hapsinin sık uygulandığı konularından birisi de nafaka borcunun ödenmemesidir. İcra ve İflas Kanunumuzun 344. Maddesinde yer alan hükme göre, yine nafaka yükümlülüğünü yerine getirmeyen borçlu hakkında nafaka alacaklısının şikayeti ile 3 aya kadar zorlama hapsi uygulanabilir. Nafaka yükümlüsü hakkında zorlama hapsi uygulanırken, ilgili nafaka borcunu ödemesi halinde derhal tahliyesi gerçekleştirilir.
Tedbir Kararına Aykırı Davranılması Nedeniyle Tazyik Hapsi
Son yıllarda zorlama hapsinin sık uygulandığı ihlallerden birisi de 6284 sayılı yasada yer alan tedbir kararlarına aykırılık durumlarıdır. Tedbir kararına aykırılık durumunda uygulanacak tazyik hapsi süresi 3 gün ile 10 gün arasında değişmektedir.
Bu konuda daha detaylı bilgilere “Koruma Tedbiri ve Uzaklaştırma Kararı Nasıl Alınır?” başlıklı yazımız ile ulaşabilirsiniz.
Hapsen Tazyik Ne Demek?
Hapsen tazyik, zorlama hapsi hatta durumlarda disiplin hapsi gibi kavramlar genellikle tümü bir çeşit tazyik hapsidir. Uygulandığı nedenler ve konulara göre zaman zaman farklı isimlerle anılmaktadır.
Tazyik Hapsi Sabıkaya İşler Mi?
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi zorlama hapsi bir çeşit ceza hükmü değildir. Bu nedenle ilgilinin adli sicil kaydına bu hapis uygulamasına yönelik bir bilgi yer almaz. 3 günlük veya 10 günlük kısa süreli hapisler ya da 3 ay gibi daha uzun süreli zorlama hapisleri fark etmeksizin adli sicil kaydında bu yaptırımlarda ilişkin bir veriye yer verilmez. Özetle zorlama hapisleri adli sicil kaydında görüntülenmez.
3 Ay Tazyik Hapsi Ne Kadar Yatar?
Zorlama hapisleri uygulanırken İnfaz Yasasında yer alan hükümler uygulanmaz. Bu nedenle ilgili hakkında ne kadar süre ile zorlama hapsine karar verilmiş ise yatarı da o kadardır. Örneğin nafaka borcunun ödenmemesi nedeniyle ilgili hakkında 15 gün zorlama hapsi kararı verilmesi halinde nafaka yükümlüsünün ceza evinde geçireceği süre yine 15 gündür.
Tazyik Hapsini Yatınca Borç Silinir Mi?
Nafaka borcunun ödenmemesinden ya da icra borcunun ödenmemesinden dolayı zorlama hapsi uygulanması, hatta borçlunun bu hapis yaptırımını infaz etmiş olması ilgiliyi borç yükümlülüğünden kurtarmaz. Zorlama hapsinin infaz edilmesinden sonra borç aynı şekilde devam eder. Ayrıca bu ihlallerin devam etmesi halinde tekrar zorlama hapsiuygulanabilmesinin önünde bir hukuki engel yoktur.
Tazyik Hapsi Denetimli Serbestliği Bozar Mı?
Tazyik hapisleri bir çeşit ceza davası sonrasında verilen hüküm niteliğinde değildir. Bu nedenle hakkında zorlama hapsine karar verilen ilgili hakkında daha önce bir denetimli serbestlik kararı uygulanması, denetim yükümlülüğünü ihlal ettiği sonucunu doğurmaz. Bu durumda denetimli serbestlik uygulaması aynı şekilde devam eder.
Tazyik Hapsi Memuriyete Engel Mi?
Tazyik hapisleri herhangi bir ceza hükmü olmadığından memuriyete de engel bir durum değildir. Memuriyete engel suçlar genellikle 1 yıl ve daha uzun süreli hürriyeti bağlayıcı cezalar ile yüz kızartıcı suçlar olması nedeniyle uygulanan zorlama hapisleri memuriyete engel değildir.
Tazyik Hapsine İtiraz Edilir Mi?
Herhangi bir ceza hükmü niteliğinde olmasa da tazyik hapislerine ilişkin kararlara itiraz etmek mümkündür. Yukarıda sıralamış olduğumuz zorlama hapsinin uygulandığı konulara göre bu konuda karar verecek yargı mercileri de değişiklik gösterebilir. Örneğin nafaka borçlarından dolayı uygulanacak zorlama hapsinde yetkili mahkeme İcra Ceza Mahkemesi iken; 6284 sayılı yasaya göre uygulanan tedbir kararlarına aykırılık nedeniyle zorlama hapsi kararı Aile Mahkemesi tarafından verilir.
Bu şekilde verilen zorlama hapislerine itiraz da yine bu kararı veren mahkeme nezdinde yapılır. İtiraz süresi 7 gündür. İtiraz üzerine verilecek karar kesin niteliktedir. Kişi bu konuda itiraz hakkını kullanmak istemesi halinde gerekçelerini detaylı bir şeklide itiraz dilekçesinde belirtmelidir. Nafaka veya icra borçları nedeniyle zorlama hapsi kararı verilmesi durumunda haricen borcun ödendiğine dair elde herhangi bir bilgi belge bulunması halinde itiraz dilekçemize eklenmesi iddialarımızı daha kuvvetli hale getirecektir.
Tazyik Hapsine İtiraz İnfazı Durdurur Mu?
Zorlama hapsine yapılacak itirazlar CMK 269 maddesi kapsamında değerlendirilir. CMK 269 maddesinde yer alan hükme göre; “İtiraz, kararın yerine getirilmesinin geri bırakılması sonucunu doğurmaz.” Zorlama hapsine itiraz halinde itirazı inceleyecek merci mevcut delil durumuna göre infazın geri bırakılmasına (durdurulmasına) karar verilebilecektir. (CMK 269/2) ancak sadece bu karara itiraz edilmesi doğrudan infazı durduracağı sonucunu doğurmaz.
Şayet zorlama hapsinin hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa ve itiraz hakkı kullanılacaksa, infazın durdurulması yani infazın geri bırakılması yönünde bir talepte bulunulması ilgilinin yararına olacaktır.
Ödeme Sözü Tutulmazsa Ne Olur?
Ödeme sözü (taahhüdü) yerine getirilmemesi halinde borçlu hakkında 3 aya kadar zorlama hapsi uygulanabilir. Bu zorlama hapsinin uygulanabilmesi için kesinleşmiş bir icra takibi bulunması gerektiği gibi borç ödeme taahhüdü konusunda da alacaklı ve borçlu arasında yazılı bir anlaşma bulunmalıdır. Son olarak ise ilgili hakkında İ.İ.K. 340 maddesi uygulanabilmesi için alacaklının bu konuda şikayeti aranır.
Tazyik Hapsinde Eve Polis Gelir Mi?
İlgili hakkında tazyik hapsi kararı verilmesi durumunda cezanın yerine getirilmesi için kişinin evine veya iş yerine bilinen diğer adreslerine polisin gelmesi mümkündür. Bu konuya özellikle değinmek istememizin nedeni tazyik (zorlama) hapislerine ilişkin kararların yerine getirilmesi amacıyla eve polis gelemeyeceği yönünde gerçeği yansıtmayan bilgilerin dijital ortamlarda sıkça yer almasıdır. Bu yaptırım da bir hakim kararına dayanması nedeniyle kolluk kuvvetinin bu konuda bir araştırma yapması doğal olarak kişinin bilinen adreslerinde de araştırma yapması gayet normal bir uygulamadır.
Tazyik Hapsi Tekrarlanır Mı?
Evet, zorlama hapisleri her ihlalde tekrarlanabilir Örneğin 6284 sayılı yasa kapsamında verilen tedbir ve uzaklaştırma kararlarına uyulmaması nedeniyle gerçekleşen zorlama hapsinin infazından sonra ilgilinin tekrar uzaklaştırma kararını ihlal etmesi aynı şekilde zorlama hapsinin tekrarlanabileceğini unutmamak gerekir.
Aynı durum borç taahhüdünün ihlali durumlarında da geçerlidir. Ancak borç taahhüdüne uyulmaması nedeniyle gerçekleşecek zorlama hapislerinin süresi toplamda 3 ayı geçememektedir.
Tazyik Hapsi Nasıl Uygulanır?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi zorlama hapisleri şekilde verilen kararlara karşı yapılacak itiraz bu cezaların infazını durdurmaz. İlgilinin kolluk kuvveti ile teslim alınmasından itibaren infaz aşamasına geçilir. Her ne kadar zorlama hapisleri kısa süreli olmasa bu cezaların açık cezaevinde de infaz edilmesi mümkün değildir. Süresi fark etmeksizin bütün zorlama hapisleri kapalı ceza infaz kurumlarında infaz edilir.
3 Ay Tazyik Hapsi Paraya Çevrilir Mi?
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi zorlama hapisleri bir yükümlülüğün yerine getirilmesinin sağlanması ve tedbir amacı ile uygulanan bir yaptırımdır. Bu şekilde verilen kararların para cezasına çevrilmesi uygulama amacına aykırı olacaktır. Ancak nafaka borcu veya icra borcuna dayalı olarak gerçekleşen zorlama hapsinde bu borcun ödenmesi kişinin tahliyesine imkan tanıyacaktır. Tedbir kararına aykırılık nedeniyle uygulanması halinde ve diğer durumlarda 3 ay tazyik hapsi herhangi bir şeklide para cezasına çevrilmez.
