Davanın ıslahı Hukuk Muhakemeleri Kanununda davanın tamamen ıslahı ve davanın kısmen ıslahı olarak iki farklı şekilde düzenlenmiştir. Devam etmekte olan bir davada taraflardan herhangi birisinin yapmış olduğu usuli işlemleri tamamen ya da kısmen düzeltmesine yönelik bir hukuki işlemdir.
Benzer hukuki işlemler olsa da bazı durumlarda tamamen ıslah ve kısmen ıslah farklı hukuki sonuçlar doğurabilecektir. Bu konuda her ne kadar hukuki destek almak önemli olsa da; Yazımızın sonunda paylaşacağımız davanın ıslahı dilekçe örnekleri üzerinde gerekli uyarlamaları yapabilirsiniz.
Davanın Tamamen Islahı Nedir?
Davanın tamamen ıslahı taraflardan herhangi birisin dava aşamasında yapmış olduğu bütün hukuki işlemleri baştan sonra yenilemesidir. Bu şekildeki bir ıslah, davanın hiç açılmamış gibi yeniden dava dilekçesi hazırlanıp mahkemeye sunulması şeklinde gerçekleşir. Islah talebinde bulunan taraf yeni dava dilekçesinde iddia ve taleplerini sunarak yeni deliller gösterebilir. Her ne kadar yeni bir dava gibi görünse de yeni bir dava olmayıp tamamen ıslah üzerine yapılacak diğer bütün işlemler daha önceki dava dosyası üzerinden yürütülür.
Davasının Kısmen Islahı Nedir?
Davanın kısmen ıslahı ise tamamen ıslahın aksine kısmı düzeltmeleri içeren taleplerdir. Kısmi ıslah halinde yeniden dava dilekçesi veya savunma verilmesine gerek yoktur. Sadece belirli bir konudaki değiştirilme talepleridir. Bu delil listesi, miktar veya talebe ilişkin olabilmektedir.
Davanın Islahının Özellikleri
- Dava önceki tüm usuli işlemler sıfırlanır. Daha önce yer alan dava dilekçesi ve dileler geçerliliğini yitirir. Bundan sonra görülecek olan işlemler yeni dava dilekçesine göre yürütülür. (Davanın Tamamen Islahı)
- Aynı dava boyunca taraflardan herhangi birisi birer kez ıslah yoluna başvurabilir.
- Tamamen ıslah halinde yeniden harç yatırma zorunluluğu yoktur. Ancak ıslahtan sonra bir harç farkı doğmuş ise bu talep edilebilir.
- Karşı tarafın muvafakati gerekmez.
Davanın Kısmen Islahına Örnekler
- Kira alacağı davasında ilk olarak dava 12 aylık kira bedeli üzeriden açılmışken daha sonra 4 aylık kira borcunun da talebe eklenmesi
- Desten yoksun kalma tazminatı devasında ilk olarak sadece manevi tazminat talebinde bulunulmasına rağmen daha sonra manevi tazminat da talep edilmesi
- Alacak davalarında davacı ilk olarak sadece ana parasını talep etmişken daha sonra faiz talep etmesi
- Miras davasında ilk dava dilekçesi ile terekenin bir kısmını dava konusu yapılmışken daha sonra terekenin tamamının talebe eklenmesi
- Boşanma davalarında ise ilk dava dilekçesinde nafaka ve tazminat talebi bulunmasa da daha sonra nafaka ve tazminat talep edilmesi
Kısmi Islah İle Tam Islah Farkı
Kısmi ıslah ile tam ıslah farkı daha çok ıslahın sonuçları üzerinde kendisini gösterir. Kısmi ıslah ile sadece davanın belirli bir kısmı konusunda değişiklik talepleri mümkün iken; Tam ıslah durumunda dava ilk defa açılmış gibi daha önce yapılan bütün usuli işlemler geçerliliğini yitirmektedir.
Davanın Tamamen Islahına Örnekler
- İlk olarak dava alacak davası şeklinde açılmışken ıslah ile itirazın iptali davasına dönüştürülebilir.
- Dava daha önce yanlış kişiye açılmış ise ıslah ile gerçek davalının gösterilmesi
- Davanın ilk açılmasında hukuki sebepler konusunda hataya düşülmüşken davanın tamamen ıslahı ile yeni hukuki sebepler ileri sürülebilir.
Davanın kısmen veya tamamen ıslahı yönünde verilen örneklerimizi çoğaltmak mümkündür. Islah talepleri sadece yukarıda sıralamış olduğumuz nedenlere bağlı olarak yapılmaz. Davanın niteliği, kapsamı ve talepler doğrultusunda daha farklı ıslah taleplerinde bulunulması mümkündür.
Davanın Islahı Şartları
- Kural olarak ıslah davacı veya davalı tarafından yapılabilir. Mahkeme hakimi tarafından bu durum re’sen gözetilmez. Bu nedenle ıslah için öncelikle talep bulunması gerekir.
- Davanın ıslahı talebi tahkikat aşaması bitmeden yapılmalıdır.
- Islah talebi usuli işlemlere yönelik olmalıdır.
- Islah talebinde bulunanın daha önce aynı dava dosyasında ıslah talebinin bulunmaması gerekir. Kural olarak ıslah talebi davacı veya davalı tarafından birer kez yapılabilmektedir.
- Islah nedeniyle yeni bir harç farkı doğmuş ise bu harcın yatırılması gerekir.
- Islahın kötü niyetli olmaması gerekir.
Davanın Islahı Ne Zaman Yapılır?
Davanın ıslahı ne zaman yapılabileceği konusunda gerekli düzenlemeler Hukuk Muhakemeleri Kanunun 177/1 maddesinde yer almaktadır. Buna göre tahkikatın sona ermesi aşamasına kadar her zaman ıslah yapılabilir. Temyiz veya istinaf kanun yolunda kural olarak ıslah yapılması mümkün değildir.
Davanın Islahı Nasıl Yapılır?
Davanın ıslahının nasıl yapılacağı konusunda bir şekil şartı kısıtlaması yoktur. Davanın devam etmiş olduğu mahkemeye duruşma sırasında sözlü olarak beyan ile yapılabileceği gibi duruşma haricinde yazılı dilekçe ile başvuru yapılarak ıslah başvurusu yapılabilir. Duruşma sırasında yapılacak ıslah başvurusunda talebin duruşma tutanağına işlenmesi zorunludur. Islah talebinden sonra tamamen ıslah söz konusu olması halinde yeniden dava dilekçesinin hazırlanması için mahkemece öngörülen sürenin kaçırılmaması önemlidir.
Davanın Kötü Niyetli Islahı
Uygulamada maalesef ki zaman zaman ıslahın kötü niyetli yapıldığına rastlanılmaktadır. Genellikle dava aşamasının uzaması amacı ile yapılan bu tür kötü niyetli ıslahın bir takım sonuçları vardır. Dava aşamasında ıslahın kötü niyetli olarak yapıldığının anlaşılması halinde ıslahta yer alan talepler dikkate alınmayacağı gibi ıslah nedeniyle karşı tarafın zararlarının karşılanması sonucu da doğabilecektir.
Davanın Islahı Kaç Kez Yapılabilir?
Hukuk Muhakemeleri Kanunun 176/2 maddesi uyarınca ıslah bir kez yapılabilir. Birer kez ıslah hakkı davacı ve davalıya ayrı tanınmış bir haktır. Bu nedenle davacı ve davalı ayrı ayrı olmak ve birer kez olmak üzere bir davada toplam en fazla iki kez ıslah işlemi yapılabilir.
Islaha Gerek Olmayan Hukuki İşlemler
- Talep miktarının arttırılması kısmı ıslah olarak zorunlu iken talep miktarının azaltılması için ıslaha gerek yoktur
- Davanın açılmasından sonra ortaya çıkan yeni olaylar için ıslah dilekçesi verilmesi zorunlu değildir.
- Dava dosyasında yer alan hesap hataları
- Mahkemenin re’sen incelenmesi gereken konular
- Hukuksal nedenler
Islahın Davaya Etkisi
Davanın ıslahı sonuçları, ıslah başvurusundan itibaren kendisini gösterir. Islah talebinden itibaren daha önce yapılmış olunan bütün usuli işlemler geçersiz hale gelir. Bu durumun tek istisnası ise davaya ilişkin bilirkişi raporları, tanık beyanları mahkeme içinde yapılmış ikrar, keşif gibi işlemler ıslahın hükümsüz saydığı işlemler arasında yer almaz. Davanın kısmi ıslahı durumuda ise durum kısmen farklıdır. Kısmi ıslah halinde daha önce yapılmış olan usuli işlemler aynen geçerliliğini korurlar. Bu durum daha çok kısmi ıslahın niteliğine göre değişir.
Bilirkişi Raporundan Sonra Islah Süresi
Bilirkişi raporundan sonra ıslah süresi bakımından bir düzenleme yapılmamıştır. Bilirkişi raporunun mahkemeye ulaşması davayı sonlandıran bir işlem değildir. Sadece bilirkişi raporuna yönelik bir itiraz bulunması halinde ıslaha gerek olmaksızın gerekli itirazlar yapılabilir. Diğer bir ifade ile bilirkişi raporunu düzenleyip mahkemeye ibraz edilmesinden sonra ıslah başvurusunda bulunulabilir. Ancak uygulamada bazı durumlarda bilirkişi raporundan sonra ıslahın yapılması daha çok bilirkişi raporunu geçersiz kılacak başvurular şeklinde olup, bu şekilde bir davanın ıslahı; Kötü niyetli ıslah olarak değerlendirilebilecektir.
Dava Islah Edilmezse Ne Olur?
Açılan bütün hukuk davalarında davanın ıslah edilmesi gibi bir zorunluluk yoktur. Yukarıda detaylarını paylaştığımız nedenlerden dolayı ıslah yapılması gerekir. Aksi yönde yapılacak bir ıslah ise kötü niyetli ıslah olarak değerlendirilmesi mümkündür. Buna karşın davanın ıslah edilmemesi halinde daha önceki bütün usuli işlemler geçerli bir şekilde davanın görülmesine devam olunur.
Tam Islah İle Talep Sonucunun Değiştirilmesi
Tamamen ıslah konusunda yukarıda detaylarını paylaştığımız gibi bu hukuki işlem dava dilekçesini baştan sona yenileyecek bir işlemdir. Bunun için davanın ilk defa açılması gibi yeniden dava dilekçesi verilmesi gerekir. Mahkeme tarafından, davanın ıslah edilmesi ile yeni yer alan talepler dikkate alınır. Dava açılmasından tahkikatın sona ermesine kadar bütün aşamalarda ıslah talebinde bulunmak, yani talep sonucunun değiştirilmesi mümkündür.
Davanın Islahı Dilekçe Örneği
Yukarıda da belirttiğimiz gibi davanın ıslahı genellikle kısmi ıslah ve tam ıslah olarak iki farklı şekilde yapılabilir. Her iki ıslah türünün yasal dayanakları aynı olsa da takip edilmesi gereken hukuki işlemler kısmen farklı olabilmektedir. Aşağıda davanın kısmi ıslah dilekçe örneği ile davanın tam ıslah dilekçe örneği mevcut dava ve uyuşmazlıklarınıza tam olarak cevap verebilecek nitelikte olamayabilmektedir. Bu nedenle herhangi bir hukuki kayıpla karşılaşmamak adına devam eden dava türüne ve talebe ilişkin uyumlu ıslah dilekçesinin hazırlanması daha yararlı olacaktır.
Kısmi Islah Dilekçe Örneği
… Asliye Hukuk Mahkemesine
Esas No : …/…
Davacı : (Açık Kimlik Bilgileri)
Adres : …
Davalı : …
Konu : Mahkemenizin … / … esas sayılı dosyasında açmış olduğumuz … davasında taleplerimizin bir kısmını ıslah ederek değiştirmemiz hakkında
Açıklamalar :
- Mahkemenizde devam etmekte olan … esas sayılı dava dosyası ile … davası açmış bulunmaktayız.
- Dava dilekçemizin ilk olarak mahkemenize ibraz edilmesi sırasında davalıdan … TL tutarındaki alacağımızın tahsilini talep etmiştik.
- Ortaya çıkan yeni durumlar ile bilirkişi raporu ve hesaplamalar sonucunda asıl alacağımızın … TL olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç ve Talep : Daha önce talep etmiş olduğumuz … tutarın ıslah yolu ile … TL olarak arttırılması, artan harç ve yargılama giderlerinin tarafımızca karşılanacağını kabul ederek, ıslah talebimizin kabulü ile yargılamaya bu miktar üzerinden devam edilmesi arz ve talep olunur. (Tarih)
Davacı
İmza
Hukuki Sebepler : HMK 176 ve devamı maddeleri ile sair mevzuat hükümleri
Deliller : Mahkemenizin … esas sayılı dava doyası
Tam Islah Dilekçe Örneği
… Asliye Hukuk Mahkemesine
Esas No: …/…
Davacı : (Açık Kimlik Bilgileri)
Adres : …
Davalı :
Konu : HMK 176 ve devamı maddeleri uyarınca davanın tamamen ıslah edilerek dava dilekçemizin baştan düzenlenmesi hakkındaki beyanlarımızdır.
Açıklamalar :
- Mahkemenizde devam etmekte olan … esas sayılı dava davalı … aleyhine … davası açılmıştır.
- Davamızın açılışında sunulan dava dilekçemizde yer alan taleplerimizi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu 176 ve devamı maddeleri uyarınca tam ıslah yoluna başvurarak değiştirme zarureti doğmuştur.
- İlgili düzenleme karşısında dava dilekçemizi tamamen yeniliyor ve aşağıda hazırlamış olduğumuz yeni dava dilekçesinde yer alan talep ve sonuçlarımızın dikkate alınmasını arz ve talep ediyoruz.
Sonuç ve Talep : Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;
- Davamızın HMK 176 ve devamı maddeleri uyarınca tamamen ıslah edilerek dilekçe ekinde sunduğumuz yeni dava dilekçesi çerçevesinde görülmesine,
- Islah nedeniyle artırılan talep üzerinden gerekli harç ve giderlerin tarafımızca tamamlanmasına,
- Davamızın kabulü ile davalıdan … TL alacağın yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini arz ve talep ederiz. (Tarih)
Davacı
İmza
Hukuki Sebepler : HMK 176 ve devamı maddeleri ile sair mevzuat hükümleri
Deliller : Mahkemenizin … esas sayılı dava doyası
