Hakaret davası ceza hukuku alanında sık karşılaşılan bir suçtur. Ceza hukuku ile yakından ilgili olduğu kadar sonrasında açılması muhtemel tazminat davaları nedeniyle özel hukuk ile de yakından ilgilidir. Peki hakaret davası nasıl açılır? Gerek ceza hukuku alanında, gerekse özel hukuk alanında hakaret davalarına ilişkim tüm merak edilen sorular ile takip etmeniz gereken hukuki işlemler hakkında yazımızın ilerleyen bölümlerinde gerekli tüm bilgilere ulaşabilirsiniz.

Hakaret Suçu Nedir Nasıl Oluşur?

Hakaret suçu ve cezası 5237 sayılı Türk Ceza Kanunumuzun 125. Maddesinde “şerefe karşı suçlar” başlığı altında düzenlenmiş bir suçtur. TCK 125/1 maddesinde yapılan tanıma göre;

“Bir kimsenin şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikle bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına bir saldırı”

Hakaret suçunu oluşturur. Yapılan tanımdan da anlaşılacağı üzere hakaret suçu sadece sözle olarak gerçekleşmez aynı niteliklere sahip fiili hareketlerde yine hakaret suçu olarak kabul edilebilir.

Hangi Sözler Hakaret Sayılır?

Hangi söz ve fiili hareketlerin hakaret suçunu oluşturacağı ve hakaret davasına konu olacağı hakkında bir sıralama yapılmamıştır. TCK 125/1 maddesinde yapılan tanıma göre; Kişinin şeref ve saygınlığına yapılan her türlü sözlü ve fiili saldırı hakaret davasının konusunu oluşturur. Bu sözler küfür/sövme şeklinde olabileceği gibi küçümseme veya aşağılama şeklinde de olabilir.

Hakaret Suçunun Cezası Nedir?

Suçun TCK 125/1 maddesinde tanımı yapılan temel şeklinde işlenmesi halinde hakaret ceza davası sonunda fail hakkında 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası ya da adli para cezası verilir. TCK 125/2 maddesi ile hakaret suçunun sesli, yazılı veya görüntülü işlenmiş olması da suç olarak tanımlanmıştır. Bu durum uygulamada daha çok sosyal medya aracılığı ile hakaret ya da telefonla hakaret olarak adlandırılmaktadır.

TCK 125/3,4,5 maddelerinde ise hakaret suçunun nitelikli ve daha ağır cezayı gerektiren halleri düzenlenmiştir. Bu konuda daha detaylı bilgilere “Hakaret Suçu, Şartları ve Cezası” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Hakaret Davası Nasıl Açılır?

Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi hakaret suçu ceza hukuku ile beraber tazminat hukukunu da ilgilendiren bir suçtur. Bu nedenle hakaret davası nasıl açılır? Konusunda bilgi verirken ceza davası ve tazminat davasını ayrı ayrı belirtmemiz konuyu daha anlaşılabilir kılacaktır. Dilerseniz öncelikle hakaret ceza davası nasıl açılır konusunda bilgi verelim.

Hakaret Ceza Davası Nasıl Açılır?

Hakaret ceza davasının açılması için öncelikle bu konuda mağdurun şikayet hakkını kullanması gerekir. Hakaret suçunun şikayete tabi olması durumlarında şikayet edilmeksizin Cumhuriyet Savcısı tarafından hakaret davası açılmaz. Diğer ceza davalarında olduğu gibi öncelikle Cumhuriyet Savcısı tarafından bu konuda gerekli soruşturma yapılmaktadır. Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılan soruşturma sonunda failin tespit edilmesi ve hakaret suçunun unsurları oluşması ile birlikte şüpheli hakkında iddianame düzenlenerek hakaret suçu nedeniyle yargılama aşamasına geçilir.

Bu şekilde hakaret suçu nedeniyle ceza davası açılmış olur. Ceza hukuku alanında hakaret davası ancak Cumhuriyet Savcısı tarafından açılabilir. Genellikle şikayete tabi olması nedeniyle şikayet olmaksızın Cumhuriyet Savcısının re’sen olayı soruşturması ve devamında dava açması söz konusu olamaz. Bu konuda dikkat edilmesi gereken en önemli husus hakaret davasının açılabilmesi için şikayet süresi olan 6 aylık süre zarfından mağdurun şikayet hakkını kullanması gerektiğidir.

Hakaret Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Hakaret suçundan dolayı açılacak olan ceza davaları Asliye Ceza Mahkemesinde görülür. Bu konudaki yetkili mahkeme ise suçun gerçekleşmiş olduğu yer genellikle mağdurun ikametinin bulunduğu yer Asliye Ceza Mahkemesidir.

Hakaret Davasında Hangi Deliller Kullanılır?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi hakaret davası açılmadan önce Cumhuriyet Savcısı tarafından öncelikle soruşturma yapılır. Soruşturma aşamasında gerekli bütün deliller toplanır. Bu deliller yine hakaret davasının görülmesi sırasında da kullanılır. Genellikle tanık beyanları, HTS kayıtları, mesaj tespit tutanakları, sesli/görüntülü kamera kayıtları hakaret davasınınsoruşturmasında ve devamındaki yargılamalarda sık kullanılan deliller arasında yer alır.

Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Davası Nasıl Açılır?

Teknolojinin gelişmesi, internet kullanımının artması ile beraber dijital ortamda işlenebilen suçlarda da fark edilir bir artış gözlemlenmiştir. Bu suçlardan birisi de yine hakaret suçudur. Hakaret suçunun en yoğun işlenme biçimi telefon veya sesli, görüntülü iletişim araçları ile işlenmesidir. Sosyal medya aracılığı ile hakaret de TCK 125/2 maddesi kapsamında değerlendirilir.

Sosyal medya aracılığıyla hakaret davası (Ceza) açılabilmesi için mağdurun yukarıda detaylarını belirtmiş olduğumuz şekilde şikayet hakkını kullanması gerekir. Suçun sosyal medya aracılığı ile işlenmesi kısmen de olsa bilişim hukuku ile ilgili olsa da yine aynı hukuki işlemlere tabidir. Bu durumda da mağdur öncelikle Cumhuriyet Savcılığına bu konudaki şikayetini yazılı / sözlü olarak bildirerek fail veya failler hakkında soruşturma yapılmasını istemelidir.

Hakaret Nedeniyle Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Hakaret davası nasıl açılır? Denildiğinde genellikle tazminat davaları anlaşılır. Yukarıda detaylarını paylaşmış olduğumuz ceza davasını hakaret suçuna maruz kalan mağdurun doğrudan açması mümkün değildir. Ancak hakaret bir çeşit kişisel haklara saldırı niteliğinde olduğundan tazminat davası doğrudan mağdur tarafından açılabilir.

Bunun için öncelikle hakaretin tespit edilmesi gerekir. Her ne kadar tazminat davası ile ceza davası birbirinden bağımsız yürütülse de; Özellikle ceza davasında elde edilen önemli deliller tazminat davasında da kullanılmaktadır. Bu nedenle hakaret nedeniyle öncelikle ceza soruşturması için Cumhuriyet Savcılığına şikayet hakkımızı kullanmamız gerekir. (6 ay) Hakaret nedeniyle tazminat davası açarken aşağıdaki adımları takip etmemiz sürecin daha sağlıklı ve hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.

Hakaretin Tespiti / Öğrenilmesi

Mağdurun kendisine yönelik hakareti fiil ve sözleri işitmesi, duyması veya görülmesi ya da öğrenilmesi ile hakaret davası süreçleri başlamış olur. Her ne kadar tazminat davasında ceza soruşturması için şikayet hakkının kullanılması zorunlu değilse de; Tazminat davası öncesinde ceza soruşturması için hakaret suçundan dolayı şikayet hakkımızı kullanmanızı tavsiye ederiz. Soruşturma aşamasında veya yargılama aşamasında toplanan deliller tazminat davalarına da büyük ölçüde yön verecek nitelikte olabilecektir.

Tanıkların ve Delillerin Tespit Edilmesi

Ceza soruşturması ve tazminat davalarında özellikle hakaret suçunda somut delillerin sunulması oldukça önemlidir. Sosyal medya üzerinden hakaret suçunda ekran görüntüleri, yüz yüze ve karşılıklı hakaret durumunda tanık beyanları telefon ile hakaret durumunda HTS kayıtları ile mesaj tespit tutanakları en önemli deliller arasında yer alır. Bu deliller hakaret davası dilekçesi detaylı olarak belirtilmelidir. Deliller kaybolmadan veya yok edilmeden kayıt ve tutanak altına alınması gerekir.

(Bakınız; HTS Kaydı Nedir? HTS Kayıtları Kaç Yıl Saklanır)

Hakaret Davası Dilekçesinin Hazırlanması

Hakaretin ne şekilde gerçekleştiği, nelerden ibaret olduğu ve tanıklar ile delillerin tespit edilmesinden sonra olayı özetleyecek ve talepleri içererek dava dilekçesi hazırlanmalıdır. Hakaret suçundan dolayı açılacak tazminat davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise davacının bulunduğu ikamet etmiş olduğu yer yani suç yeri olan Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Hakaret Davasında Tazminatın Belirlenmesi

Diğer tazminat davalarında olduğu gibi hakaret nedeniyle açılacak tazminat davasında da tazminat miktarının belirlenmesi en önemli aşamadır. Bunun için genel geçerli bir miktar belirtmek imkansızdır. Makul düzeyde olmak şartı ile bir tazminat miktarı belirlenmelidir. Hakaret davasında tazminatın belirlenmesinde genellikle aşağıda sıralamış olduğumuz unsurlar göz önüne alınır.

Hakaretin ağırlığı ve niteliği
Hakaretin gerçekleştiği ortam (aleni hakaret)
Mağdurun sosyal statüsü
Tarafların ekonomik durumları
Hakaret nedeniyle mağdurda gerçekleşen psikolojik etkiler

Hakaret Davasında Zamanaşımı Süreleri

Hakaret suçunda şikayet zamanaşımı süresi 6 ay iken tazminat davasında ise hakaret gerçekleştiği veya öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır. Genellikle ceza davalarının sonucu beklense de 1 yıllık zamanaşımı süresinin dolmaması için ceza davasının sonuçlanması beklenmeksizin tazminat davasının açılması gerekir.

Hakaret Davası Ne Kadar Sürer?

Mevcut delil durumu, Cumhuriyet Savcısı tarafından şüphelinin tespit edilmesi ve yine yargılama aşamasında sanığın savunmasının alınması ve diğer delillerin toplanması gibi farklı süreçlere tabi olan bir davadır. Tüm bu süreç dikkate alındığında soruşturma aşaması ortalama 2 ay ve yargılama aşaması ortalama 4 ayda tamamlanabilmektedir. Hakaret davasınedeniyle tüm yargılama süreci ortalama 6 aylık bir süreyi kapsamaktadır. Ancak ceza yargılamasını uzatan en önemli unsur sanığa veya şüpheliye ulaşılamaması halinde yakalama kararı beklenmektedir. Bu durumda ceza yargılamasının uzamasına neden olan en önemli etkendir.

Hakaret nedeniyle tazminat davasında genellikle ceza yargılaması bekletici sorun yapılmaktadır. Bu nedenle hakaret davası (tazminat) ne kadar sürede sonuçlanacağı daha çok ceza yargılamasındaki süreç ile ilgilidir. Ceza yargılaması sona erip sanık hakkında cezai hüküm verilmesi yoluna gidilmesi halinde hakaret nedeniyle açılan tazminat davaları 2-3 ayda sonuçlanabilmektedir.

Hakaret Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Hakaret suçunun unsurlarının oluşması ile şüpheli hakkında TCK 125 ve devamı maddeleri uyarınca Cumhuriyet Savcısı tarafından iddianame düzenlenip kovuşturma aşamasına geçilmektedir. Bunun için öncelikle hakaret suçunun unsurlarının oluşması ve şikayete tabi durumlarda mağdurun bu konuda şikayet hakkını kullanması gerekir. Hakaret suçunun uzlaşmaya tabi olduğu (şikayete tabi olduğu durumlar) halinde taraflar arasında uzlaşma sağlanamaması halinde şüpheli hakkında ceza davası açılır.

Hakaret davası ceza davası şeklinde açılabileceği gibi ayrıca özel hukuk alanında olan tazminat davası şeklinde de açılabilir.

Hakkımda Hakaret Davası Açılmış Ne Yapmalıyım?

Hakkınızda hakaret suçundan ceza davası veya tazminat davası açıldığını öğrendiğinizde öncelikle ceza davasında bu konuda gerekli savunmalarınızı yapmanız gerekir. Kasıtlı olarak ceza yargılamasındaki duruşmalara katılmamanız halinde hakkınızda yakalama kararı çıkartılacağınız unutmayız. Ceza davasının sonuçlanmasından sonra hakkınızda cezai hüküm verilmesi halinde tazminat davası ile de karşılaşmanız kuvvetle muhtemel bir durumdur. Bu nedenle hakkınızda ceza soruşturması açıldığını veya ceza davası açıldığını öğrendiğiniz andan itibaren tüm bu sürecin hukuki bir destek alınarak devam ettirilmesi daha sağlıklı olacaktır.

Hakaret Davasında Duruşma Olur Mu?

Evet. Diğer ceza davalarında olduğu gibi hakaret davasında da duruşma açılarak taraflar dinlenmektedir. Mevcut delillerin durumu ve tarafların duruşmaya katılımlarının sağlanması gibi farklı etkenlere bağlı olarak tek duruşma veya celsede karar verilebileceği gibi birden fazla celse de duruşma da yapılabilir.

Hakaret Davasında Ne Kadar Tazminat Alınır?

Hakaret nedeniyle açılacak olan bütün tazminat davalarında tek bir tazminat miktarı belirlememiştir. Genellikle hakaretin boyutu, hakaretin kişi üzerinde bırakmış olduğu etki ve en önemlisi tarafların ekonomik durumları dikkate alınarak bir miktar belirlenir. Diğer tazminat davalarında olduğu gibi hakaret nedeniyle tazminat davalarında da; Tazminatın belirlenirken kişiyi zenginleştirici ölçüde olmamasına makul miktarda olmasına özen gösterilir.

Hakaret Davası Sicile İşler Mi?

Kişinin sadece hakaret suçundan dolayı yargılanmış olması adli sicilinde bu yönde bir bildirimde bulunmasına yeterli değildir. Bunun için sanığın yargılama sonucunda TCK 125 maddesinde belirtilen şekilde cezalandırılması gerekir. Mahkeme tarafından bu şekilde hapis cezası veya adli para cezası şeklinde cezalandırma yoluna gidilmesi halinde bu cezalar kişinin adli sicilinde yer alır. Ancak beraat etmesi veya ceza dava dosyası hakkında düşme kararı verilmesi halinde kişinin adli sicilinde bu bilgiler yer almaz.

Hakaret Davası Açmak Kaç TL?

Cumhuriyet Savcısı tarafından açılacak olan hakaret suçundan dolayı soruşturma ve sonrasındaki ceza davasında suçun mağduru tarafından herhangi bir ücret ödenmemektedir. Cumhuriyet savcısı tarafından toplanan deliller sonrasında yapılacak yargılama sanık hakkında cezai hüküm kurulması halinde yapılan yargılama ve posta giderleri sanıktan daha sonra tahsil edilmektedir. Ancak bu süreçte suçun mağdurunun herhangi bir ücret ödemesi gerekmemektedir.

Hakaret nedeniyle açılacak olan tazminat davalarında ise dava açılırken davacıdan bir takım harç ve yargılama masrafları peşin olarak alınır. Bu miktar tanık sayısı, davacı ve davalı taraf sayısına göre değişiklik gösterse de genellikle 3.000 TL ile 4.000 TL arasında değişiklik gösterir. Bu davaların avukat / vekil tarafından gerçekleştirilmesi halinde ise ayrıca vekalet ücreti alınır. Hakaret nedeniyle tazminat davasında da davacı lehine tazminata hükmedilmesi halinde yapılan tüm bu masraflar davacı taraftan tahsil edilerek davalıya iade edilir.

Hakaret Davaları Genellikle Nasıl Sonuçlanır?

Ceza davalarında sanığın üzerine atılı hakaret suçunu işlediği yönünde yeterli delil elde edilmesi halinde 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırma yoluna gidilir. Hakaret davası tazminat talebi ile Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması halinde ise mahkemece takdir edilen miktar üzerinden davalı tazminata hükmedilir.